Strata
خسرو بدیع الزمانی و مدل دورگ
خسرو بدیع الزمانی (Khosrow Badiozamani) رسوب شناس ایرانی که همه ایشان را بواسطه مدل دولومیتی شدن دورگ (Dorag) می شناسیم. مقاله او تحت عنوان "مدل دولومیتی شدن دورگ، کاربرد آن در اردویسین میانی ویسکانسن" در سال 1973 در ژورنال پترولوژی رسوبی به چاپ رسید. این مدل بسیار جذاب اگرچه ابتدا مورد اقبال عموم قرار گرفت ولی در سالهای بعد چندین انتقاد بر آن وارد شد. او هم اکنون استاد موسسه آموزش مادام العمر اوشر (Osher Lifelong Learning Institute) در دانشگاه دنور است.
داروین: از زمین شناسی به زیست شناسی
اگرچه نام چارلز داروین با نظریه فرگشت و انتخاب طبیعی در زیست شناسی اجین شده است ولی سهم او در زمین شناسی را نمی توان نادیده گرفت. درواقع نظریات و دیدگاههای علمی او از شواهد و مشاهدات زمین شناسی نشأت گرفته است. در دویستمین سالروز تولد داروین (12 فوریه 2009) نشریه Nature Geoscience مروری بر فعالیت های زمین شناسی این دانشمند بزرگ داشت.
میدان ابوذر
این میدان در شمال غربی خلیج فارس و در مجاورت میادین نوروز، آرش و سروش قرار دارند. سازندهای آسماری (بویژه بخش ماسه ای میانی، غار و کربناته فوقانی) و بخش فوقانی سازند جهرم (دمام) سنگ مخزن اصلی این میدان است. مغزه های این میدان را از سال 1392 شروع به مطالعه کردم. عمق پایین مخازن (کمتر از هزار متر) موجب شده که این توالی ها بخوبی تحجیر نشوند. بخش کربناته فوقانی آسماری که بطور بخشی دولومیتی شده متشکل از رخساره های کم عمق دریایی است و تبخیری های سازند گچساران سنگ پوش آنرا تشکیل می دهد. بخش ماسه ای غار به عنوان مهمترین بخش مخزنی این میدان توسط رخساره های تبخیری قاعده کربناته فوقانی پوشیده می شود. تفکیک مرز بین بخش کربناته تحتانی آسماری و سازند جهرم از چالش های اصلی این میدان می باشد. رخساره های دولومیتی شده و میکروبیالیتی در بخش فوقانی سازند جهرم گسترش دارند و با ظاهر آهک گچی حاوی حفرات انحلالی و درون شبکه ای می باشند.
رابرت (باب) استونلی
رابرت (باب) استونلی (Robert (‘Bob’) Stoneley)، استاد بازنشسته زمین شناسی نفت باب استونلی در 15 سپتامبر 2008 درگذشت، او که در سال 1929 متولد شد، پسر دکتر رابرت استونلی، کاشف امواج استونلی بود. باب فارغ التحصیل زمین شناسی از دانشگاه کمبریج در سال 1951 بود و پس از تحصیلات او 18 ماه به سازمان وابسته جزایر فالکلند (Falkland Islands Dependencies Survey) جهت اعزام به Hope Bay در قطب جنوب پیوست.
واژگان مصوب فرهنگستان زبان فارسی برای واژه های رسوبشناسی
سالانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه های جدیدی به عنوان معادل فارسی لغات انگلیسی پیشنهاد می کند. این کار اگرچه بسیار ارزشمند و سخت است در برخی موارد نیاز به بازبینی دارد. برخی از واژه ها به سهولت توسط عموم مردم پذیرفته شده و درحال استفاده می باشد ولی به نظر می رسد بعضی از واژه ها شانس ناچیزی در جای گیری در دایره لغات مردم دارد، برای مثال واژه آژند که بجای کلمه Cement پیشنهاد شده است. همچنین کلماتی جامعیت لازم برای جایگزینی را ندارند. برای مثال واژه Reef در زیست شناسی دریایی، کشتی رانی و زمین شناسی معانی مختلفی دارد. واژه آبسنگ بیشتر در کشتی رانی مطرح است زیرا از دیرباز ریفهای به علت برخورد به کف کشتی ها مورد توجه ملوانان بوده است. بنابراین باید توجه ویژه ای به واژه های معادل حین انتخاب داشت.
معادل فارسی | واژه | معادل فارسی | واژه | معادل فارسی | واژه |
آژند | Cement | آبسنگ | Reef | فرش جلبکی | Algal mat |
آژندش | Cementation | آتشفشان آواری | Volcaniclastic | لایه بندی چلیپایی | Cross-bedding |
بادرفت | Loess | آبدره | Fjord | تنگ چینی | Close packing |
ترکش | Shard | سنگآوار | Lithoclast | بازبلوری شدن | Recrystallization |
پوکسنگ | Tufa | سخترویه نمکی | Salcrete | برسنگ زی | Epilithic |
گاه | Chron | اخگره | Cinder | برجاآوار | Autoclast |
عمر زمین در یک روز
اگر عمر زمین را یک روز (24 ساعت) فرض کنیم آنوقت:
- پوسته زمین در ثانیه اول عمر زمین شکل گرفته است.
- اولین ماهی ها، گیاهان خشکی، حشرات، دوزیستان و خزندگان حدود 7 تا 5 دقیقه پیش در زمین ظهور کردند.
- اولین دایناسورها، پستانداران و پرندگان سه دقیقه پیش خلق شده اند.
- انسانهای امروزی یک ثانیه پیش پا به دنیا گذاشته اند.
کتاب سکانس استراتیگرافی پلیت عربی
کتاب سکانس استراتیگرافی پلیت عربی (Arabian Plate Sequence Stratigraphy) توسط شارلند و همکاران (.Sharland et al) در سال 2001 به چاپ رسید. این کتاب به مرور کلی و تطابق توالی های رسوبی پلیت عربی (از مدیترانه و دریای سرخ تا کوههای زاگرس) بر مبنای سکانس استراتیگرافی می پردازد. همچنین این کتاب حاوی اطلاعات لیتواستراتیگرافی، بایواستراتیگرافی، رسوبی و ژئوشیمیایی توالی های این پلیت است. نقشه عناصر تکتونیکی پلیت عربی و چارت زمان-سکانس استراتیگرافی از پیوست های این کتاب می باشد.
مجله ژئوعربیا و Gulf PetroLink
مجله ژئوعربیا (GeoArabia) یک فصلنامه بین المللی از انتشارات Gulf PetroLink (GPL) مستقر در بحرین است که از سال 1996 بصورت پیوسته چاپ می شود. این ژورنال که به مطالعات زمین شناسی نفت خاورمیانه می پردازد، تا سال 2015 بیش از 20 دوره منتشر شده است. در واقع این ژورنال با کنفرانس Geo 1994 شروع به کار کرد و در طی دو مجلد، که توسط سردبیر (مجاهد الحسینی) ویرایش شد مجموعاً 78 مقاله از کنفرانس به چاپ رسید. کلیه تصاویر مقالات پذیرفته شده در این ژورنال توسط تیمی متشکل از طراحان، گرافیست ها و ویراستاران حرفه ای طبق استانداردهای ژئوعربیا بازترسیم می شود. همچنین انتشارات Gulf PetroLink کتابهای چاپ ویژه، نقشه ها و چارت های چینه شناسی نیز منتشر کرده است.
زمین شناسی و دکوراسیون
شرکت ژئودکور (GeoDecor) یک شرکت آمریکایی است که ایده جالبی در مورد دکوراسیون داخلی با کانی ها و فسیل ها ارائه کرده است. کانی های مختلف و فسیل های دایناسورها، پستان داران و ماهی ها می تواند جلوه زیبایی به دکوراسیون منازل، ادارات و سازمانها دهد. همچنین تجهیز موزه ها و نمایشگاه ها موضوعی است که این شرکت بصورت حرفه ای انجام می دهد.